Co to jest pakiet szybowy?

Pakiet szybowy, nazywany także zespoloną szybą okienną, to element okna składający się z dwóch lub więcej szyb połączonych w hermetycznie zamkniętą całość. Jest to część okna odpowiedzialna za jego przezroczystość i izolacyjność – to właśnie pakiet szybowy wypełnia ramę skrzydła okiennego i stanowi barierę między wnętrzem budynku a środowiskiem zewnętrznym. Typowy pakiet szybowy zbudowany jest z kilku tafli szkła, oddzielonych ramką dystansową i przestrzenią wypełnioną gazem szlachetnym (np. argonem) lub suchym powietrzem. Krawędzie takiego zestawu są uszczelnione, dzięki czemu wnętrze pakietu jest odizolowane od wilgoci i powietrza z zewnątrz. Współcześnie praktycznie wszystkie okna wyposażone są w pakiety szybowe, ponieważ zapewniają one dużo lepszą termoizolację i komfort niż pojedyncze szyby stosowane dawniej.

Budowa i rodzaje pakietów szybowych

Pakiety szybowe różnią się między sobą głównie liczbą szyb oraz zastosowanymi rozwiązaniami poprawiającymi ich właściwości. Podstawowe rodzaje to pakiet dwuszybowy (jednokomorowy) oraz pakiet trzyszybowy (dwukomorowy). Pakiet dwuszybowy składa się z dwóch tafli szkła, między którymi znajduje się jedna komora gazowa – jest to obecnie minimalny standard w oknach, który już zapewnia dużo lepszą izolacyjność niż pojedyncza szyba. Pakiet trzyszybowy ma trzy tafle szkła i dwie komory, co dodatkowo poprawia parametry termiczne i akustyczne; tego typu pakiety są używane w domach energooszczędnych i pasywnych oraz stają się coraz powszechniejsze również w standardowych budynkach ze względu na rosnące wymogi izolacyjne. Niezależnie od liczby szyb, każdy pakiet zbudowany jest z podobnych elementów: szyb ze szkła float (często o grubości 4 mm lub innej zależnie od potrzeb), oddzielonych ramką dystansową wykonaną z aluminium lub tworzywa sztucznego (tzw. „ciepła ramka” – wariant o lepszych właściwościach termoizolacyjnych). W przestrzeń pomiędzy szybami podczas produkcji wtłaczany jest gaz o niskiej przewodności cieplnej – zazwyczaj argon, ponieważ jest stosunkowo tani i efektywny. Dla pakietów o podwyższonych wymaganiach stosuje się też krypton (droższy, ale jeszcze lepiej izoluje) lub specjalne mieszanki gazów. Całość jest uszczelniona na krawędziach dwustopniowo: butyl (masa klejąca) przy samej ramce oraz polysulfid, poliuretan lub silikon jako uszczelnienie zewnętrzne. Dzięki temu pakiet stanowi trwały, szczelny moduł. Poza standardowymi wariantami istnieją pakiety szybowe o dodatkowych funkcjach: np. pakiety z szybami niskoemisyjnymi (jedna lub więcej szyb ma niewidoczną powłokę, która odbija ciepło z powrotem do pomieszczenia), pakiety przeciwsłoneczne (szkło ze specjalną powłoką refleksyjną ograniczającą nagrzewanie wnętrz), pakiety dźwiękoizolacyjne (szyby różnej grubości lub laminowane folią akustyczną w celu lepszego tłumienia hałasu), czy pakiety bezpieczne (z szybami hartowanymi lub laminowanymi folią PVB zwiększającą odporność na stłuczenie i włamanie). Wybór rodzaju pakietu szybowego zależy od potrzeb: w standardowych warunkach wystarczy podwójny pakiet, ale tam, gdzie priorytetem jest energooszczędność lub cisza, stosuje się potrójne lub specjalne konfiguracje szyb.

Parametry pakietu szybowego

Pakiet szybowy w ogromnym stopniu wpływa na właściwości całego okna, dlatego jego parametry techniczne są bardzo istotne. Jednym z najważniejszych parametrów jest współczynnik przenikania ciepła Ug, określający ile ciepła przenika przez szybę. Im niższa wartość Ug, tym lepiej – nowoczesne pakiety dwuszybowe osiągają około 1,0-1,1 W/m2K, a trzyszybowe nawet 0,5-0,7 W/m2K. Dla porównania, pojedyncza szyba ma Ug powyżej 5 W/m2K, co obrazuje ogromny postęp w izolacyjności. Kolejnym ważnym parametrem jest współczynnik przenikania energii słonecznej g – określa on, jaka część energii słonecznej dociera przez pakiet szybowy do wnętrza. Wyrażany w procentach, wyższy g oznacza więcej pasywnego ciepła słonecznego (co zimą jest korzystne, ale latem może prowadzić do przegrzewania). Standardowe pakiety dwuszybowe mają g rzędu 60-70%, pakiety trzyszybowe nieco niższy (50-55%) ze względu na dodatkową szybę, która odbija część energii. Istotny jest także współczynnik przepuszczalności światła Lt – określa, ile światła widzialnego przepuszcza pakiet (zwykle w przedziale 70-80% dla nowych szyb zespolonych). Poza tymi parametrami w specyfikacjach pakietów podaje się również zdolność tłumienia hałasu (Rw) – typowe wartości dla pakietu 4-16-4 (4 mm szkło, 16 mm ramka, 4 mm szkło) to ok. 30-32 dB tłumienia, a dla specjalnych pakietów akustycznych nawet powyżej 40 dB. Dla szyb bezpiecznych istotna jest klasa odporności na uderzenie czy włamanie (np. oznaczenia O1, P2, P4 itp. dla szyb laminowanych). Oczywiście, parametry poszczególnych pakietów łączą się – np. pakiet trzyszybowy z powłoką niskoemisyjną i argonem będzie miał jednocześnie niski Ug, umiarkowane g i wysokie Lt, a do tego pewien poziom dźwiękochłonności. Dla inwestora ważne jest dobranie pakietu szybowego o parametrach odpowiednich do lokalnych warunków klimatycznych i oczekiwań: np. w głośnym centrum miasta warto zainwestować w lepszą izolację akustyczną szyb, a w domu pasywnym – w potrójne szklenie o minimalnym Ug.

Pakiet szybowy a energooszczędność okna

W kontekście energooszczędności budynków pakiet szybowy odgrywa ogromnie istotną rolę – to właśnie przez szyby ucieka lub zyskuje się najwięcej energii. Dlatego w nowoczesnym budownictwie stosuje się pakiety szybowe dostosowane do surowych norm przenikalności cieplnej. Przykładowo, dla domów pasywnych standardem są pakiety trzyszybowe o Ug ≤ 0,6 W/m2K, często z wypełnieniem kryptonem i dwoma powłokami niskoemisyjnymi na szybach. Takie okna, choć droższe, znacznie redukują straty ciepła – co przekłada się na mniejsze zapotrzebowanie na ogrzewanie i realne oszczędności w okresie eksploatacji. Ważnym aspektem jest też jakość wykonania pakietu szybowego: dokładne uszczelnienie i tzw. ciepła ramka dystansowa. Standardowa ramka aluminiowa, choć trwała, przewodzi chłód i bywa przyczyną niższej temperatury na krawędziach szyby (co sprzyja kondensacji pary wodnej tamże). Ciepłe ramki, wykonane z tworzyw lub stali nierdzewnej z wkładką, minimalizują ten efekt – zwiększają temperaturę krawędzi szyby nawet o kilka stopni, co poprawia ogólny bilans cieplny okna. Energooszczędność pakietu szybowego to również kwestie szczelności – utrata gazu z komór czy zawilgocenie ich wnętrza skutkują pogorszeniem izolacyjności. Dlatego renomowani producenci okien kładą nacisk na jakość pakietów od zaufanych dostawców i udzielają na nie wieloletnich gwarancji. Należy pamiętać, że nawet najlepszy pakiet szybowy spełni swoją rolę tylko wtedy, gdy cały montaż okna będzie poprawny – np. brak mostków termicznych wokół ramy, odpowiednie osadzenie. Niemniej jednak inwestycja w wysokiej klasy pakiet szybowy to jeden z najskuteczniejszych sposobów na poprawę energooszczędności okien i komfortu termicznego budynku.

Inne właściwości pakietów szybowych

Oprócz izolacji termicznej i akustycznej, pakiety szybowe wpływają na szereg innych aspektów użytkowania okien. Jednym z nich jest ochrona przed promieniowaniem UV – większość nowoczesnych szyb zespolonych zatrzymuje znaczącą część szkodliwego promieniowania ultrafioletowego, co chroni wyposażenie wnętrz przed blaknięciem. Niektóre specjalne szkła (np. laminowane z folią PVB) potrafią odfiltrować nawet 99% UV. Inną cechą jest estetyka i przepuszczalność światła: szyby mogą być całkowicie przezroczyste albo lekko barwione (np. grafitowe, brązowe, zielone szkło przeciwsłoneczne), co zmienia wygląd budynku i ilość światła we wnętrzu. Pakiety szybowe wpływają też na komfort użytkowania okna – na przykład szyby o wyższej temperaturze wewnętrznej (dzięki powłokom Low-E) powodują, że przy oknie nie odczuwa się chłodu nawet w mroźne dni. Przy pakietach trzyszybowych efekt zimnego promieniowania jest minimalny, co poprawia samopoczucie mieszkańców i umożliwia swobodną aranżację przestrzeni w pobliżu okien. Warto również wspomnieć o nowinkach, takich jak pakiety z szybą elektrochromową (zmieniającą przezroczystość pod wpływem napięcia) czy z roletami międzyszybowymi – są to ciągle rzadkości, ale pokazują potencjał rozwoju pakietów szybowych. Na co dzień jednak najważniejsze dla użytkownika jest to, że dobrze dobrany pakiet szybowy zapewni mu ciepło zimą, ochronę przed upałem latem (przy odpowiednim doborze powłok), ciszę w domu i bezpieczeństwo (szyby utrudniające włamanie lub bezpieczne w razie stłuczenia). W razie uszkodzenia pakietu szybowego (np. pęknięcia wskutek uderzenia) konieczna jest jego wymiana na nowy – na szczęście można to zrobić bez wymiany całego okna, a jedynie demontując listwy przyszybowe i zastępując stary pakiet nowym o takich samych wymiarach i parametrach. Odpowiednie korzystanie z okien (np. unikanie trzaskania skrzydłami przy przeciągach, by nie naruszyć szyb) i regularne mycie szyb zapewni pakietom szybowym długą żywotność i niezmiennie dobrą przejrzystość.