Współczynnik przepuszczalności światła (oznaczany jako Lt lub TV) określa, jaka część światła widzialnego przenika przez szybę okienną do wnętrza pomieszczenia. Wyrażany jest w procentach (lub ułamkowo w skali 0–1). Im wyższa wartość tego parametru, tym więcej światła dziennego dociera do środka – pomieszczenia są dzięki temu jaśniejsze. Wysoka przepuszczalność światła jest pożądana, gdy zależy nam na maksymalnym doświetleniu wnętrz. Z kolei niższy współczynnik oznacza przyciemnione szyby lub specjalne powłoki ograniczające światło, co stosuje się tam, gdzie trzeba chronić pomieszczenia przed nadmiernym nasłonecznieniem.
Dlaczego przepuszczalność światła jest ważna?
Naturalne światło dzienne pełni ogromną rolę w codziennym życiu. Wpływa na samopoczucie, zdrowie wzroku i rytm dobowy człowieka. W jasnych, dobrze doświetlonych pomieszczeniach czujemy się na ogół lepiej – łatwiej nam się skoncentrować, mamy więcej energii do działania, a wnętrza wydają się bardziej przyjazne i przestronne. Z tego powodu wysoka przepuszczalność światła okien jest szczególnie istotna w przestrzeniach, gdzie spędzamy dużo czasu w ciągu dnia, takich jak salony, kuchnie czy biura.
Istotny jest także aspekt ekonomiczny i ekologiczny. Im więcej światła dziennego wnika do środka, tym rzadziej zachodzi potrzeba włączania sztucznego oświetlenia w ciągu dnia. W ten sposób można zmniejszyć zużycie energii elektrycznej przeznaczonej na oświetlenie, co przekłada się na niższe rachunki i korzyści dla środowiska. Ponadto budynki z dużym dostępem światła słonecznego często postrzegane są jako bardziej atrakcyjne – przestrzenie wypełnione naturalnym światłem wydają się cieplejsze i bardziej zachęcające. Przy projektowaniu i wyborze stolarki okiennej przepisy budowlane określają minimalny poziom doświetlenia pomieszczeń (np. zalecany stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi), co dodatkowo podkreśla znaczenie dostępu światła dziennego. Specjaliści starają się zapewnić optymalne doświetlenie wnętrz bez nadmiernych strat ciepła.
Od czego zależy przepuszczalność światła przez okno?
Poziom przepuszczalności światła w oknie zależy od kilku czynników związanych z budową samego okna i zastosowanych materiałów. Do najważniejszych należą:
- Rodzaj szkła: Różne typy szkła przepuszczają światło w różnym stopniu. Zwykłe szkło float bez dodatków cechuje się bardzo wysoką przejrzystością (przepuszczalność światła sięgająca nawet 80–90%). Natomiast szkło barwione w masie (przyciemniane, tzw. antisol) lub refleksyjne posiada specjalne pigmenty lub powłoki odbijające część światła, co obniża współczynnik Lt. Istnieje też szkło o podwyższonej przezroczystości (tzw. szkło odżelazione, o obniżonej zawartości żelaza), które przepuszcza więcej światła niż standardowe szkło.
- Liczba i grubość szyb oraz powłoki: W oknach wieloszybowych (dwu- i trzyszybowych) każda dodatkowa tafla szkła oraz powłoka niskoemisyjna mogą nieco zmniejszyć ilość przepuszczanego światła. Przykładowo, pakiet trzyszybowy z powłokami Low-E może mieć współczynnik Lt rzędu 0,70 (70%), podczas gdy porównywalny pakiet dwuszybowy osiągnie np. 0,80 (80%). Nowoczesne powłoki są jednak projektowane tak, aby minimalnie wpływać na przepuszczalność światła, jednocześnie poprawiając izolacyjność termiczną.
- Wielkość i konstrukcja okna: Choć współczynnik Lt odnosi się stricte do szkła, na subiektywne odczucie jasności w pomieszczeniu wpływa także powierzchnia przeszkleń. Okno o większej powierzchni szyby wpuści więcej światła niż małe okienko, nawet jeśli samo szkło ma ten sam współczynnik przepuszczalności. Konstrukcja ramy ma znaczenie o tyle, że szerokie profile zajmują część otworu okiennego – im smuklejsze ramy i większa względna powierzchnia szkła, tym więcej światła dostanie się do wnętrza. Dodatkowe elementy takie jak szprosy (szczególnie międzyszybowe) również mogą nieco ograniczyć ilość światła.
- Stopień zabrudzenia i osłony: Czystość szyb oraz obecność osłon przeciwsłonecznych wpływają na realną przepuszczalność światła docierającego do wnętrza. Brudna szyba czy opuszczona roleta mogą znacząco obniżyć ilość światła wpadającego do pomieszczenia, choć nie zmieniają samego współczynnika Lt szkła. Dlatego dla utrzymania maksymalnej jasności warto dbać o regularne mycie okien i świadomie używać osłon (żaluzji, rolet) – zasłaniając je tylko w razie potrzeby.
Zrozumienie powyższych czynników pozwala na optymalne zaprojektowanie i dobranie okien do konkretnego budynku. W zależności od potrzeb można wybierać szkło o wyższym lub niższym Lt, pamiętając o kompromisie między ilością światła a innymi parametrami (jak izolacja cieplna czy ochrona przed słońcem). Na etapie użytkowania z kolei, dbanie o czystość okien i odpowiednie korzystanie z osłon okiennych zapewni maksymalne wykorzystanie dostępnego światła dziennego.
Przepuszczalność światła a bilans energetyczny i komfort
Choć maksymalne doświetlenie wnętrz jest korzystne, warto pamiętać, że przepuszczalność światła wiąże się również z przepuszczalnością energii słonecznej (cieplnej). Szkło, które wpuszcza dużo promieni słonecznych, zwykle przepuszcza też znaczną część energii cieplnej zawartej w tym promieniowaniu. Współczynnik przepuszczalności światła Lt jest powiązany z tzw. współczynnikiem przepuszczalności energii słonecznej g – wysokie Lt często idzie w parze z wysokim g (czyli dużym zyskiem ciepła od słońca). W okresie zimowym może to być zaleta, ponieważ wpadające światło dogrzewa pomieszczenia, zmniejszając zapotrzebowanie na ogrzewanie. Jednak latem wysoka przepuszczalność światła i energii może prowadzić do przegrzewania wnętrz oraz uciążliwych refleksów i oślepiania przez słońce.
Producenci szkła opracowują nowoczesne powłoki selektywne, które przepuszczają dużą część światła widzialnego, jednocześnie odbijając sporą porcję podczerwieni (ciepła). Dzięki nim możliwe jest okno, które ma wysokie Lt (np. ponad 70%), ale umiarkowany współczynnik g. Takie rozwiązania sprawiają, że wnętrza są jasne, a mniej się nagrzewają. Niemniej, przy projektowaniu przeszkleń zawsze trzeba szukać balansu. Dla elewacji południowych czy zachodnich w gorącym klimacie czasem celowo wybiera się szkło o niższej przepuszczalności światła lub stosuje dodatkowe osłony (markizy, żaluzje) w celu ograniczenia nasłonecznienia. Z kolei od strony północnej warto używać najbardziej przejrzystego szkła, by maksymalnie doświetlić pomieszczenia, gdyż tam ryzyko przegrzewania jest najmniejsze.
Komfort użytkowników zależy więc od umiejętnego dobrania parametrów okien do warunków. Okno o bardzo wysokiej przepuszczalności światła dostarczy piękne, jasne wnętrze, ale trzeba zadbać o kontrolę nasłonecznienia w upalne dni (np. poprzez rolety czy szkło przeciwsłoneczne). Natomiast okno o niskim Lt może zapobiec olśnieniu i przegrzewaniu, lecz pomieszczenie może wydawać się ciemniejsze i mniej przytulne, wymagając częstszego doświetlania sztucznym światłem. Dlatego wybierając okna, należy uwzględnić zarówno parametry przepuszczalności światła, jak i inne aspekty, takie jak izolacyjność cieplna, kontrola słoneczna oraz orientacja budynku względem stron świata.
Zadzwoń do nas